[17] THÁCH THỨC PHÁP LÝ ĐỐI VỚI CỰU TỔNG THỐNG MỸ DONALD TRUMP XUNG QUANH CÁO BUỘC LÀM GIẢ HỒ SƠ

Tác giả: Trịnh Bình Minh, Tạ Quang Minh, Dư Vũ Quỳnh Anh

"Tôi, Donald John Trump, xin trịnh trọng tuyên thệ rằng tôi sẽ đảm đương chức vụ Tổng thống Hoa Kỳ một cách trung thành và sẽ cố gắng làm hết khả năng của mình để giữ gìn, che chở và bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ.”[1]

Vào ngày 20/01/2017, tại Đồi Capitol (Washington, D.C), Donald Trump - người thường được biết đến với vai trò là một doanh nhân, tỷ phú giàu có - đã tuyên thệ nhậm chức, trở thành Tổng thống thứ 45 của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Đây là một sự kiện mang tính lịch sử đối với nước Mỹ, khi lần đầu tiên quốc gia này được điều hành bởi một vị Tổng thống chưa hề có bất kỳ kinh nghiệm nào liên quan đến chính trị cũng như quân sự.[2] Không chỉ gây chú ý bởi lý do trên, cựu Tổng thống Trump còn gắn liền với nhiều bê bối pháp lý bủa vây ở cả trong và sau nhiệm kỳ của mình. Cho đến hiện nay, Trump là vị Tổng thống duy nhất trong lịch sử nước Mỹ bị luận tội hai lần.[3] Và gần đây nhất, vào cuối tháng 03/2023, Trump đã trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố hình sự với những tội danh liên quan đến hành vi làm giả hồ sơ kinh doanh.[4]

Trong bài viết này, nhóm tác giả sẽ đi tới phân tích những thách thức pháp lý liên quan đến vấn đề làm giả hồ sơ kinh doanh mà vị Tổng thống Mỹ thứ 45 đang phải đối mặt. Từ đó, nhóm tác giả đưa ra những đánh giá về tác động của các cáo buộc này tới khả năng tranh cử cuộc đua vào Nhà trắng năm 2024 của ông Trump.

1. Tiến trình tố tụng vụ việc

Việc cựu Tổng thống Donald Trump bị truy tố bắt nguồn từ hoạt động điều tra được thực hiện kể từ khi ông còn đang tại nhiệm. Theo đó, vào năm 2018, ông Michael Cohen - cựu luật sư riêng của Trump - đã bị truy tố về một số hành vi phạm tội liên bang. Luật sư Cohen đã nhận tội và khai với Tòa án rằng trong kỳ bầu cử năm 2016, ông đã chịu sự chỉ đạo của Donald Trump để chi tiền cho hai người phụ nữ nhằm ngăn cản họ công khai chuyện quan hệ tình ái với cựu Tổng thống.[5] Sau khi lời khai này được đưa ra, Văn phòng Chưởng lý quận Manhattan bắt đầu cuộc điều tra để xác minh tính hợp pháp của hành vi nói trên theo luật pháp bang New York.

Tiến độ điều tra vụ việc được đẩy mạnh kể từ khi Công tố viên Alvin L. Bragg trở thành người đứng đầu Văn phòng Chưởng lý quận Manhattan vào tháng 01/2022. Vào tháng 01/2023, một Đại bồi thẩm đoàn ở Manhattan được thành lập nhằm xem xét các chứng cứ do Văn phòng Chưởng lý đưa ra và lời khai của các nhân chứng chống lại Trump trước khi đi tới quyết định truy tố ông.[6] Ngày 30/03/2023, Đại bồi thẩm đoàn này chính thức đưa ra bản cáo trạng truy tố cựu Tổng thống Trump.[7] Năm ngày sau đó (tức ngày 04/04), ông Trump đã đến trình diện tại Tòa hình sự Manhattan và bị cảnh sát bắt giữ, chụp hình, lấy dấu vân tay theo thủ tục rồi bị truy tố tại Tòa.[8] Trong phiên trình diện, cựu Tổng thống Trump bị các công tố viên Manhattan truy tố với 34 cáo buộc liên quan đến đến hành vi làm sai lệch hồ sơ kinh doanh nhằm che giấu hành vi bất hợp pháp liên quan đến chiến dịch tranh cử năm 2016.[9] [10]

Theo nội dung bản cáo trạng, ông Trump đối mặt với 34 cáo buộc về tội làm giả hồ sơ cấp độ một.[11] Theo quy định của Mục 175.10, Luật Hình sự New York thì đây là trọng tội (felony) cấp độ E. Do đó, vụ việc thuộc thẩm quyền xét xử của Toà án New York, vì đây là Tòa án cấp cao có thẩm quyền riêng biệt đối với việc xét xử các trọng tội trong khu vực (Mục 10.10, Mục 10.20, Luật Tố tụng Hình sự New York).

Việc thành lập của Đại bồi thẩm đoàn - có vai trò xem xét các chứng cứ có liên quan tới vụ việc (Mục 190.05) là bước mở đầu trong quá trình tố tụng tại Tòa án theo quy định của Luật Tố tụng Hình sự New York. Những chứng cứ liên quan tới hành vi phạm tội có thể đem ra truy tố trước Tòa được Văn phòng Chưởng lý quận đệ trình lên Đại bồi thẩm đoàn xem xét (Điểm c, tiểu mục 2 Mục 190.55). Dựa trên các bằng chứng được đưa ra, Đại bồi thẩm đoàn sẽ đưa ra bản cáo trạng nhằm truy tố cá nhân được cho là có hành vi phạm tội (Tiểu mục 1, Mục 190.60 và tiểu mục 1, Mục 160.65).

Sau khi Đại bồi thẩm đoàn đưa ra cáo buộc với Trump, ông đã đến trình diện tại Tòa vào ngày 04/04/2023. Tại buổi trình diện, cựu Tổng thống đã phủ nhận toàn bộ 34 cáo buộc chống lại mình.[12] Dự kiến sau buổi trình diện, Trump cần phải nộp đệ trình cho Toà án chậm nhất vào ngày 08/08/2023, trong khi Văn phòng Chưởng lý có hạn tới ngày 19/09 để phản hồi.[13] Vào ngày 23/05, thẩm phán Tòa Manhattan Juan Merchan thông báo ông Trump sẽ bị đưa ra xét xử vào ngày 25/03/2024.[14]

3. Tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một

3.1. Căn cứ pháp lý

Bản cáo trạng cáo buộc Donald Trump đã phạm tội “làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một” chiếu theo quy định tại Mục 175.10, Luật Hình sự New York, cụ thể:

Mục 175.10 Làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ một

Một người phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ một khi người đó phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ hai, và khi ý định lừa đảo của người đó bao gồm ý định phạm tội khác hoặc hỗ trợ hoặc che giấu hành vi phạm tội đó.

Làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một là trọng tội loại E.

Quy định tại Mục 175.10 có nhắc tới tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai như một điều kiện cần để chứng minh tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một. Theo đó, tại Mục 175.05, Luật Hình sự New York quy định rõ về tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai, cụ thể:

Mục 175.05 Làm giả hồ sơ kinh doanh ở cấp độ hai

Một người phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai khi, với ý định lừa đảo, người đó:

1. Thực hiện hoặc làm sai lệch trong hồ sơ kinh doanh của một doanh nghiệp; hoặc

2. Thay đổi, tẩy xóa, xóa bỏ, loại bỏ hoặc hủy bỏ một sự thật ghi vào hồ sơ kinh doanh của một doanh nghiệp; hoặc

3. Bỏ sót việc ghi chép trung thực vào sổ sách kinh doanh của doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ phải làm như vậy mà người đó biết sẽ bị áp đặt lên người đó bởi luật pháp hoặc theo bản chất của vị trí của mình; hoặc

4. Ngăn cản việc thực hiện một phần sự thật hoặc gây ra sự bỏ sót của nó trong hồ sơ kinh doanh của một doanh nghiệp.

Làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai là một tội nhẹ loại A.

Chiếu theo quy định của Luật Hình sự New York, tội làm giả hồ sơ kinh doanh được chia làm hai cấp độ và ứng với mỗi cấp độ là hai mức độ của tội: (i) tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một là trọng tội loại E; và (ii) tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai là tội nhẹ loại A.[15] Bản cáo trạng hôm 04/4 của Văn phòng Công tối viên Manhattan cáo buộc Donald Trump phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một và đưa ra 34 tội danh có liên quan tới trọng tội E.[16] Theo quy định tại Mục 70.00(2)(e), trọng tội loại E sẽ chịu thời hạn là không quá 4 năm tù.

Bản cáo trạng đã đưa ra cáo buộc 34 tội danh của Donald Trump và chiếu theo quy định của Mục 175.05, 175.10 và 70.00(2)(e), Luật Hình sự New York, Donald Trump bị cáo buộc đã phạm tội hồ sơ kinh doanh cấp độ một và ngồi tù vì hành vi phạm tội của mình. Tuy nhiên, để chứng minh tội làm giả hồ sơ kinh doanh của Trump là cấp độ một - trọng tội hạng E thì cần làm rõ yếu tố cấu thành tội danh của Donald Trump.

3.2. Yếu tố cấu thành tội làm giả hồ sơ cấp độ một

Về mặt câu chữ, Mục 175.10 chỉ ra hai yếu tố cấu thành tội làm giả hồ sơ cấp độ của Trump: (i) phạm tội làm giả hồ sơ cấp độ hai - điều kiện cần; và (ii) có ý định thực hiện hành vi phạm tội khác hoặc che đậy một hành vi tội phạm khác.

(i) Phạm tội làm giả hồ sơ cấp độ hai

Mục 175.05 có quy định về tội làm giả hồ sơ cấp độ hai, trong đó có việc thực hiện hoặc làm sai lệch trong hồ sơ kinh doanh của một doanh nghiệp.[17] Đây được xét là điều kiện cần để chứng minh tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một chiếu theo quy định tại Mục 175.10, Luật Hình sự New York.

Trong vụ việc này, bản cáo trạng đã chỉ ra 34 lần Trump có hành vi làm sai lệch hồ sơ kinh doanh của Trump Organization và đưa ra bằng chứng về hành vi của Trump thông qua các giấy tờ chứng từ và các hóa đơn được lưu giữ bởi Trump Organization.[18] Đáng chú ý, trong số 34 lần, một lần thực hiện hành vi sai lệch hồ sơ của Trump có liên quan đến khoản tiền 130.000 Đô la Mỹ do luật sư riêng của ông Trump là Michael Cohen trả cho nữ diễn viên Stormy Daniels vào cuối tháng 10/2016.[19] Khoản tiền này đã củng cố thêm lập luận cho Văn phòng Công tố viện quận Manhattan chứng minh hành vi làm sai lệch hồ sơ kinh doanh của Trump là cấp độ một là là trọng tội.

Với những lập luận và bằng chứng được đưa ra, bản cáo trạng đã hướng hành vi của Trump tới tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai, có nghĩa là phía Văn phòng Công tố viên quận Manhattan đang chứng minh điều kiện cần để buộc tội Trump làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một.

(ii) Có ý định thực hiện hành vi phạm tội khác hoặc che đậy một hành vi tội phạm khác

Về mặt câu chữ của Mục 175.10, người làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ hai sẽ trở thành tội phạm làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một khi người đó làm giả hồ sơ kinh doanh với ý định thực hiện hành vi phạm tội khác hoặc che đậy một hành vi tội phạm khác.

Trump chỉ có thể bị buộc tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một khi chứng minh được hành vi làm giả hồ sơ kinh doanh của Trump nhằm để thực hiện hành vi phạm tội khác hoặc hỗ trợ hoặc che đậy một hành vi phạm tội khác.

Khoản tiền 130.000 Đô la Mỹ được cho là khoản tiền bị Trump làm sai lệch trong hồ sơ kinh doanh của Trump Organization và khoản tiền đó đã được dùng để trả cho nữ diễn viên Stormy Daniels nhằm ngăn nữ diễn viên công khai về cáo buộc ngoại tình với ông Trump vài ngày trước khi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Công tố viên Alvin Bragg cho rằng Trump đã có ý định thực hiện hành vi phạm tội khác hoặc hỗ trợ hoặc che đậy một hành vi vi phạm luật bầu cử chiếu theo quy định của luật bầu cử.[20] Vậy liệu việc Trump làm giả hồ sơ kinh doanh của Trump Organization có nhằm mục đích thực hiện hành vi phạm tội khác hoặc che đậy hành vi vi phạm luật bầu cử hay không?

Lập cứ thứ nhất có thể được đưa ra để chứng minh đó là việc sử dụng tiền để bịt miệng một người có thông tin gây tổn hại về ứng cử viên có thể được coi là đóng góp bất hợp pháp cho một chiến dịch chính trị, điều này bị cấm theo luật bầu cử. Theo Mục 301.01 của Đạo luật Chiến dịch Bầu cử Liên bang (FECA),[21] các khoản đóng góp cho các chiến dịch chính trị được giới hạn ở một số loại thực thể nhất định, chẳng hạn như cá nhân, ủy ban hành động chính trị và đảng phái chính trị. Có thể hiểu rằng việc sử dụng tiền để bịt miệng nữ diễn viên Daniels là một nỗ lực nhằm tác động đến kết quả của cuộc bầu cử bằng cách ngăn chặn việc tiết lộ thông tin tiêu cực.

Lập cứ thứ hai được đưa ra đó là hành động bịt miệng nữ diễn viên Daniels cũng có thể được coi là một khoản chi bất hợp pháp cho chiến dịch tranh cử. Căn cứ theo quy định của Mục 301(9)(A), các khoản chi cho mục đích gây ảnh hưởng đến một cuộc bầu cử liên bang phải được báo cáo cho Ủy ban Bầu cử Liên bang.[22] Như vậy, nếu các khoản thanh toán của ông Cohen cho bà Daniels nhằm mang lại lợi ích cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, thì số tiền đó đáng lẽ phải được báo cáo là chi tiêu của chiến dịch, nhưng trên thực tế, không có bất cứ tài liệu nào ghi chép về khoản chi này.

Căn cứ những lập luận đưa ra dựa trên những quy định của Luật Hình sự New York và các bằng chứng được thu thập, Văn phòng Công tố viên quận Manhattan cho rằng hành vi của Donald Trump vi phạm tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một và phải đối mặt với mức phạt theo quy định của Luật Hình sự New York.

3.3. Tổng hợp hình phạt

Với những cáo buộc nêu trên, liệu Trump có thể sẽ đối mặt với mức phạt tù bao nhiêu năm theo quy định của Luật Hình sự New York? Với trường hợp của Trump – bị cáo buộc với 34 tội danh, mức hình phạt sẽ được xác định theo từng tội hay tổng hợp hình phạt chung?

Căn cứ theo quy định tại Mục 175.10, với tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một là trọng tội loại E và chiếu theo quy định tại Mục 70(2)(e) với trọng tội loại E thì phải chịu mức phạt từ cao nhất là 04 năm.[23]

Chiếu theo quy định tại Mục 70.25, Luật Hình sự New York, trường hợp khi nhiều hơn một bản án phạt tù được áp dụng đối với một người đối với hai tội phạm trở lên do một hành vi hoặc thiếu sót duy nhất, hoặc do một hành vi hoặc thiếu sót mà bản thân nó đã cấu thành một trong các tội phạm và cũng là một yếu tố quan trọng, các mức phạt, trừ khi một hoặc nhiều hình phạt như vậy vi phạm Mục 270.20 của chương này, phải được thực hiện đồng thời.[24] Nói một cách ngắn gọn, một người có hành vi phạm tội từ hai tội trở lên thì từng tội danh sẽ không được cộng lại thành hình phạt chung mà sẽ được tách riêng và xét hình phạt theo từng tội danh. Với 34 tội danh của Trump được đưa ra trong bản cáo trạng của Văn phòng Công tố quận Manhattan, mỗi tội danh của Trump là trọng tội loại E, chiếu theo quy định của Mục 70(2), Luật Hình sự New York, Trump sẽ chịu mức phạt lên đến 136 năm tù.

4. Đánh giá về triển vọng của vụ việc

Ở thời điểm hiện tại, phiên tòa xét xử cựu Tổng thống Donald Trump vẫn chưa diễn ra, do đó cần phải theo dõi thêm chứng cứ, lập luận được các bên đưa ra trong quá trình tố tụng để đánh giá triển vọng của vụ việc. Vào đầu tháng 05 vừa qua, đội ngũ luật sư của Trump đã yêu cầu Tòa án liên bang thụ lý và xét xử vụ việc, thay thế cho thẩm quyền của Tòa án New York. Lý do được đưa ra là vụ việc diễn ra trong thời gian ông Trump còn làm Tổng thống và bao gồm các hành vi bị cáo buộc là vi phạm luật bầu cử liên bang.[25]

Trong trường hợp ông Trump bị kết án phạm tội, ông có thể đối diện với mức phạt cao nhất lên tới 136 năm tù. Mặc dù vậy, Hiến pháp Hoa Kỳ không cấm những người bị kết án tham gia tranh cử Tổng thống. Trong lịch sử Hoa Kỳ đã có một số trường hợp người bị kết án vẫn tham gia tranh cử Tổng thống, trong đó có Eugene Debs đại diện Đảng Xã hội tham gia cuộc bầu cử Tổng thống năm 1920 khi đang phải ngồi tù vì vi phạm Đạo luật Tình báo và giành được 03% số phiếu phổ thông trên toàn quốc.[26] Một trường hợp tương tự được ghi nhận là ứng viên Lyndon LaRouche, người bị kết án vì tội trốn thuế và lừa đảo qua thư tín, đã tham gia tranh cử Tổng thống vào các năm 1988 và 1992 khi vẫn còn thụ án trong tù.[27] Do đó, nếu bị kết án thì ông Trump vẫn có thể tham gia ứng cử năm 2024 Ngoài ra, một số chuyên gia pháp lý đánh giá rằng vị cựu Tổng thống khó có thể bị kết án bởi các tội danh được đưa ra trong bản cáo trạng.[28]

Việc cựu Tổng thống bị truy tố và xét xử để lại một số tác động đến quá trình chuẩn bị của ông cho cuộc bầu cử năm 2024. Theo đó, thời gian xét xử chính thức của vụ việc được ấn định là vào ngày 25/03/2024, thời điểm diễn ra cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa.[29] Việc phải tham gia phiên xử có thể ảnh hưởng tới kết quả cuộc đua giành đề cử chính thức của đảng Cộng hòa trong bối cảnh ông Trump gặp phải sự cạnh tranh của một số đối thủ khác trong đảng, nổi bật là Thống đốc Florida, ông Ron DeSantis cũng như các giai đoạn sau của cuộc bầu cử nếu quá trình tố tụng kéo dài.

5. Phản ứng của các bên liên quan

"Tôi chưa bao giờ nghĩ bất cứ điều gì như thế này có thể xảy ra ở Mỹ. Tội duy nhất mà tôi đã phạm phải là không sợ hãi bảo vệ quốc gia của chúng ta chống lại những kẻ tìm cách phá hủy nó. Đây là một sự sỉ nhục với đất nước của chúng ta".[30]

Đó là lời phát biểu của Tổng thống Trump sau khi rời phiên tòa ngày 04/4. Trong giai đoạn trước, trong và sau phiên tòa, cựu Tổng thống Mỹ luôn một mực khẳng định bản thân vô tội và cho rằng đây là “vụ án giả mạo” nhằm can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 mà ông đã tuyên bố ra tranh cử.[31] Theo ông Trump, các cáo buộc nhắm tới ông đều mang mục đích chính trị.[32] Điều này cũng dễ hiểu bởi vì công tố viên Alvin Bragg - đảng viên đảng Dân chủ - dẫn đầu cuộc điều tra nhắm vào Trump trong khi thẩm phán xét xử vụ việc Juan Merchan bị vị cựu Tổng thống cho là một người căm ghét ông.[33]

Lệnh truy tố cựu Tổng thống Trump tạo nên nhiều phản ứng trái chiều trong lòng dư luận Mỹ. Ngày sau khi quyết định truy tố được công bố, một bộ phận dân chúng nước này đã ủng hộ và cho rằng đây là nước đi quan trọng để bảo vệ nguyên tắc không một ai có quyền đứng trên pháp luật.[34] Trong khi đảng Dân chủ hoan nghênh quyết định này, có tới 93% thành viên đảng Cộng hoà lại kịch liệt chỉ trích và cho rằng lệnh truy tố này mang động cơ chính trị.[35] Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy (đảng Cộng hoà) đã cáo buộc ông Bragg vũ khí hóa hệ thống tư pháp thiêng liêng để chống lại Tổng thống Donald Trump và cam kết Hạ viện Mỹ sẽ buộc ông Bragg cùng với “sự lạm dụng quyền lực chưa từng có của ông ta chịu trách nhiệm”.[36] Về phía chính quyền Biden, Nhà trắng từ chối mọi bình luận về phiên tòa và cho rằng đây không phải là mối quan tâm của chính phủ.[37]

6. Kết luận

Có thể thấy rằng, sự kiện cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị truy tố đã để lại ảnh hưởng vô cùng lớn không chỉ tới chính vị Tổng thống thứ 45 nói riêng mà còn cả nước Mỹ nói chung. Cho đến nay, chúng ta chưa thể khẳng định rằng liệu cựu Tổng thống Trump có phạm phải những tội danh trên hay không song lệnh truy tố này cũng sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến quá trình chạy đua vào Nhà Trắng và đóng vai trò định đoạt tương lai chính trị của vị cựu Tổng thống. Trong khi đó, lệnh truy tố ông Trump khiến cho nước Mỹ, vốn đã chia rẽ sâu sắc từ cuộc bầu cử 2020 thì giờ đây ngày càng phân cực nghiêm trọng giữa các đảng phái chính trị cũng như nội bộ người dân nước này. Những yếu tố trên đây sẽ có thể khiến cho diễn biến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 ngày một căng thẳng và khó đoán hơn trong tương lai.

Trong quá trình nghiên cứu, với nền tảng kiến thức còn hạn chế nên sẽ có nhiều thiếu sót, vì vậy, nhóm tác giả mong được nhận sự góp ý từ các thầy, cô và độc giả để có thể hoàn thiện bài viết này. Nếu có bất kỳ thắc mắc hay ý kiến đóng góp nào, hãy cho chúng tôi biết qua email.

*Bài viết này được đăng vào tháng 5 năm 2023. Tính đến ngày 20/09/2023, Ông Trump đã bị truy tố hình sự 4 lần. Để cập nhật những thông tin với mới nhất liên quan đến chủ đề này, Juris Exploratores xin được giới thiệu bài viết "Donald Trump's criminal cases, in one place" của CNN.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] ‘Trump takes oath of office and gives first speech as US President’ The Guardian (January 20, 2017) <https://www.theguardian.com/world/video/2017/jan/20/trump-oath-of-office-inaugural-speech-video> truy cập ngày 10/05/2023.

[2] History.com Editors, ‘Donald Trump is inaugurated’ History (January 19, 2021) <https://www.history.com/this-day-in-history/donald-trump-is-inaugurated> truy cập ngày 10/05/2023.

[3] Jack Brewster và Andrew Solender, ‘Trump Becomes First President Impeached Twice After Fomenting Capitol Riot’ Forbes (January 13, 2021) <https://www.forbes.com/sites/jackbrewster/2021/01/13/trump-becomes-first-president-impeached-twice-after-fomenting-capitol-riot/?sh=337d91817e0e> truy cập ngày 10/05/2023.

[4], [11], [16], [18] ‘Read the full indictment against Trump’ AP News (April 08, 2023)

<https://apnews.com/article/trump-indictment-full-document-640043319549> truy cập ngày 04-08/05/2023.

[5] Jonah E. Bromwich, ‘Trump Hush-Money Case Timeline: What Led to Indictment’ The New York Times (March 30, 2023) <https://www.nytimes.com/2023/03/30/nyregion/trump-investigation-timeline.html> truy cập ngày 08/05/2023.

[6] William K. Rashbaum, Ben Protess, Jonah E. Bromwich, ‘Manhattan Prosecutors Begin Presenting Trump Case to Grand Jury’ The New York Times (January 30, 2023) <https://www.nytimes.com/2023/01/30/nyregion/trump-stormy-daniels-grand-jury.html> truy cập ngày 08/05/2023.

[7] Kara Scannell, John Miller, Jeremy Herb and Devan Cole, ‘Donald Trump indicted by Manhattan grand jury on more than 30 counts related to business fraud’ CNN (March 31, 2023) <https://edition.cnn.com/2023/03/30/politics/donald-trump-indictment/index.html> truy cập ngày 08/05/2023.

[8] ‘Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị truy tố tổng cộng 34 tội danh’ Nhân dân (05/04/2023) <https://nhandan.vn/cuu-tong-thong-my-donald-trump-bi-truy-to-tong-cong-34-toi-danh-post746326.html> truy cập ngày 10/05/2023.

[9] ‘District Attorney Bragg Announces 34-Count Felony Indictment of Former President Donald J. Trump’ District Attorney New York County (April 04, 2023) <https://manhattanda.org/district-attorney-bragg-announces-34-count-felony-indictment-of-former-president-donald-j-trump/> truy cập ngày 10/05/2023.

[10] [20] Ben Protess and Jonah E. Bromwich, ‘Explaining the Charges Against Donald Trump’ The New York Times (April 05, 2023) <https://www.nytimes.com/article/trump-charges-falsifying-business-records.html> truy cập ngày 09/05/2023.

[12] Hugo Lowell, Lauren Gambino and Dani Anguiano, ‘Donald Trump pleads not guilty to 34 felony charges in hush money case’ The Guardian (April 05, 2023) <https://www.theguardian.com/us-news/2023/apr/04/donald-trump-charges-34-felony-counts> truy cập ngày 08/05/2023.

[13] Hugo Lowell, Lauren Gambino and Dani Anguiano, ‘Donald Trump pleads not guilty to 34 felony charges in hush money case’ The Guardian (April 05, 2023) <https://www.theguardian.com/us-news/2023/apr/04/donald-trump-charges-34-felony-counts> truy cập ngày 08/05/2023.

[14] Đặng Ánh, ‘Mỹ: Tòa án New York ấn định thời điểm xét xử cựu Tổng thống Trump’ Vietnam+ (VietnamPlus) (24/05/2023) <https://www.vietnamplus.vn/my-toa-an-new-york-an-dinh-thoi-diem-xet-xu-cuu-tong-thong-trump/864251.vnp> truy cập ngày 29/05/2023.

[15] Mục 175.05 và 175.10, Luật Hình sự New York.

[17] Mục 175.05, Luật Hình sự New York.

[19] Ngọc Vân, ‘Toàn cảnh cuộc điều tra dẫn đến việc ông Trump bị truy tố’ Báo lao động (01/04/2023) <https://laodong.vn/tu-lieu/toan-canh-cuoc-dieu-tra-dan-den-viec-ong-trump-bi-truy-to-1174187.ldo> truy cập ngày 09/05/2023.

[21] Mục 301.01, Đạo luật Chiến dịch Bầu cử Liên bang.

[22] Mục 301(9)(A), Đạo luật Chiến dịch Bầu cử Liên bang.

[23] Mục 70.00, Luật Hình sự New York.

[24] Mục 70.25, Luật Hình sự New York.

[25] Michael R. Sisak, ‘Donald Trump seeks to move NY criminal case to federal court’ AP News (May 05, 2023) <https://apnews.com/article/trump-criminal-case-federal-court-ee982a5e7d5f4edef356fb2951ca5655> truy cập ngày 11/05/2023.

[26], [27] Nik Popli, ‘Why this indictment can’t stop Donald Trump from being elected President’ Time (March 03, 2023)

<https://time.com/6267458/can-trump-still-become-president-indictment/> truy cập ngày 28/05/2023.

[28] Nhật Đăng, ‘CNN: Sẽ truy tố ông Trump khoảng 30 tội, khả năng buộc tội cỡ nào?’ Tuổi trẻ (01/04/2023) <https://tuoitre.vn/cnn-se-truy-to-ong-trump-khoang-30-toi-kha-nang-buoc-toi-co-nao-20230401082254311.htm> truy cập ngày 13/05/2023.

[29] Martin Pengelly, et al., ‘Trump hush money trial set for March 2024 during Republican primaries’ The Guardian (May 23, 2023)

<https://www.theguardian.com/us-news/2023/may/23/trump-court-appearance-video-hush-money-case> truy cập ngày 28/05/2023.

[30] Jeremy Herb, Kara Scannell và Lauren del Valle, ‘Donald Trump pleads not guilty to 34 felony counts of falsifying business records’ CNN (April 04, 2023) <https://edition.cnn.com/2023/04/04/politics/donald-trump-arraignment-new-york/index.html> truy cập ngày 10/05/2023.

[31] Đình Nam, ‘Dư luận Mỹ phản ứng trái chiều trước việc truy tố cựu Tổng thống Trump’ VOV (05/04/2023) <https://vov.vn/the-gioi/du-luan-my-phan-ung-trai-chieu-truoc-viec-truy-to-cuu-tong-thong-trump-post1011973.vov> truy cập ngày 10/05/2023.

[32], [33] Nathan Layne và Rich Mckay, ‘Trump claims criminal charges driven by politics’ Reuters (April 05, 2023) <https://www.reuters.com/world/us/hours-after-arraignment-trump-claims-election-interference-2023-04-05/> truy cập ngày 15/05/2023.

[34] Thanh Danh, ‘Lệnh truy tố ông Trump khoét sâu chia rẽ chính trị Mỹ’ VnExpress (03/04/2023) <https://vnexpress.net/lenh-truy-to-ong-trump-khoet-sau-chia-re-chinh-tri-my-4588650.html> truy cập ngày 10/05/2023.

[35] Jennier Agiesta, ‘CNN Poll: Majority of Americans approve of Trump indictment’ CNN (April 04, 2023) <https://edition.cnn.com/2023/04/03/politics/cnn-poll-trump-indictment/index.html> truy cập ngày 10/05/2023.

[36] Phương Linh, ‘Đảng Dân chủ tán đồng, đảng Cộng hòa giận dữ khi ông Trump bị truy tố’ Zing News (31/03/2023) <https://zingnews.vn/dang-dan-chu-tan-dong-dang-cong-hoa-gian-du-khi-ong-trump-bi-truy-to-post1417104.html> truy cập ngày 10/05/2023.

[37] Andrew Feinberg, ‘White House adamantly refuses to comment on Trump indictment during tense press briefing’ Independent (April 04, 2023) <https://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-politics/white-house-trump-arraignment-arrest-b2314148.html> truy cập ngày 10/05/2023.